ชุมชนท่องเที่ยว OTOP นวัตวิถี บ้านคุ้มต่ำ อ.สตึก จ.บุรีรัมย์
ในอดีตได้มีการค้นพบพระพุทธรูปปางมารวิชัยซึ่งๆในสมัยทวารวดีกับในราวพุทธศตวรรษที่ 17 องค์พระพุทธรูปทำด้วยหินทรายสีแดงอมส้ม พระพักตร์ของพระพุทธรูปหันหน้าไปทางทิศตะวันออก ด้านหลังพิงกับต้นมะค่าแต้ นะครับแล้วก็ต้นมะค่าแต้และรอบๆบริเวณนั้นมีร่องรอยการเกิดไฟไหม้ แต่ว่าเป็นที่น่าอัศจรรย์ใจนะครับองค์พระพุทธรูปไม่ได้รับความเสียหายจากการเกิดไฟไหม้แต่อย่างใด
อาจารย์บัณฑิตได้เล่าประวัติหลวงพ่อใหญ่ให้ฟังว่า หมู่บ้านคุ้มต่ำมีวัดอยู่หน้าหมู่บ้าน นั่นคือวัดโนนสูงทุ่งสว่าง มีตอไม้ใหญ่ที่ตั้งอยู่กลางสวนด้านหน้ามีพญานาค 2 ตน ซ้ายขวา ข้างบันไดทางขึ้นด้านในมีพระพุทธรูปคือ หลวงพ่อใหญ่ดงแสนตอ
บ้านคุ้มต่ำตำบลทุ่งวังสมัยก่อนเคยเป็นชุมชนโบราณบริเวณลุ่มแม่น้ำมูล ลักษณะภูมิประเทศเป็นเนินดินสูงคูน้ำล้อมรอบ 2 ชั้น เพื่อใช้เป็นปราการป้องกันการรุกรานจากข้าศึกและศัตรู
ท่านกำนันเล่าว่า บ้านคุณตาหมู่ 3 ตำบลทุ่งวัง อำเภอสตึก จังหวัดบุรีรัมย์ แต่เดิมเป็นบ้านทุ่งวังหมู่ 1 และได้แยกออกมาเป็นบ้านคุ้มต่ำ หมู่ 17 ตำบลทุ่งวัง เมื่อมีการแบ่งแยกการปกครอง จากตำบลทุ่งวังแยกไห้ตำบลกระสังเดิมบ้านคุ้มต่ำ 67 จึงได้เปลี่ยนมาเป็นบ้านคุ้มต่ำหมู่ 3 ตำบลทุ่งวังดังเช่นในปัจจุบันค่ะ
นอกจากนี้ยังมีประเพณีที่สำคัญสำคัญเช่นประเพณีบวชนาคหลังช้าง เป็นประเพณีเก่าแก่ที่ชาวเขมร ลาว กวย ที่นับถือศาสนาพุทธ ถือเป็นประเพณีสืบทอดกันมา เมื่อลูกชายอายุครบ 20 ปีบริบูรณ์ พ่อแม่ต้องจัดการบวชให้ลูกชายเพื่อศึกษาธรรมวินัย ประเพณีบวชนาคหลังช้างเป็นประเพณีที่ยิ่งใหญ่มาก เพราะชายหนุ่มในละแวกเดียวกันจะนัดบวชพร้อมกัน โดยเชื่อว่าการบวชนี้ถ้าจะให้ได้บุญมากจะต้องนั่งช้างและเห็นเป็นระยะไกลๆและต้องมีผู้ร่วมเข้าแห่นาคเป็นจำนวนมาก
ไปดูสินค้าที่ชาวบ้านที่นี่เขาทำกัน ไม่ว่าจะเป็นพัดที่ทำจากใบตาล แหนมหมู ที่ขอบอกเลยว่าอร่อยมากๆ ขนมดอกจอก ขนมไข่หง กล้วยฉาบ ขนมทองม้วนและยังมีหมวกไหมพรมและพวงกุญแจไหมพรมอีกด้วย
ตุ๊กตาไหมพรม เป็นอีกหนึ่งสินค้าที่มีชาวบ้านอีกหลายครอบครัวที่เลือกเสริมรายได้ด้วยการฝึกถักไหมพรม ชาวบ้านไม่ได้ทำแค่ตุ๊กตาเท่านั้น ยังมีการพัฒนาทำเป็นหมวกบ้าง พวงกุญแจบ้าง เพิ่มรายได้ให้อีกด้วย
อาหารขึ้นชื่อของหมู่บ้านอีกอย่างหนึ่งก็คือ แหนมหมู ด้วยสูตรเฉพาะของหมู่บ้านและชุมชนที่นี่ แถมยังเป็นของฝากที่ใครมาเยือนที่นี่ก็ต้องซื้อติดไม้ติดมือกลับไปฝากคนที่บ้านอย่างแน่นอน จนบางทีทำกันแทบไม่ทันเลย อาหารโดดเด่นประจำหมู่บ้าน ต้มยำไก่สามช่าสูตรโบราณ โจ๊ระดมหรือน้ำพริกกะทิ ไข่เจียวสมุนไพร แกงเปรอะและของหวานอย่างนารีจำศีลหรือก็คือกล้วยบวชชี
พักผ่อนยามเย็นที่โฮมสเตย์ ที่นี่ก็มีให้เลือกสำหรับนักท่องเที่ยวที่มาเยือนกันแบบสบายๆ ตามแบบวิถีชาวบ้าน แค่นี้ก็มีความสุขเล็กๆเกิดขึ้นแล้ว
ตกเย็นก็มีการแสดงต้อนรับจากชาวบ้านโดยการแสดงกันตรึมและกระโน๊บติงตอง ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของหมู่บ้านที่นี่คำว่า กระโน๊บติงตอง เป็นภาษาท้องถิ่นหมายถึง ตั๊กแตนตำข้าว เป็นการละเล่นที่มีความสนุกสนาน โดยการเรียนแบบลีลาของการกระโดดของตั๊กแตนตำข้าว ซึ่งการแสดงชุดนี้ต้องใช้การแสดงท่าทางต่างๆของร่างกายมีจังหวะลีลาที่สนุกสนานเร้าใจ จึงทำให้การละเล่นนี้เป็นที่นิยมทั่วไปในแถบภาคอีสานใต้ด้วย เห็นแล้วก็อดสนุกสนานไปกับชาวบ้าน
หมู่บ้านแห่งนี้มีเรื่องราวและประวัติต่างๆมากมายอีกทั้งความศักดิ์สิทธิ์ของหลวงพ่อใหญ่ดงแสนตอ และเรื่องราวของผู้คนในชุมชนวิถีชีวิตที่เป็นเสน่ห์ทำให้เรารู้สึกประทับใจและอยากกลับมาเยือนที่นี่อีกครั้งที่บ้านคุ้มต่ำหมู่บ้านแห่งความศรัทธา
